5 września 2021 r. przedstawiciele samorządu rolniczego wzięli udział w uroczystości Ogólnopolskiej Pielgrzymce Rolników i Święcie Dziękczynienia za Plony, czyli Jasnogórskich Dożynkach. W tym roku ogólnopolskie święto dziękczynienia za plony na Jasnej Górze odbywało się pod hasłem „Do Matki naszego zawierzenia”.

Mszy św. celebrowanej na jasnogórskich błoniach przewodniczył metropolita częstochowski, arcybiskup Wacław Depo. W  Eucharystii, z błogosławieństwem wieńców żniwnych uczestniczył Prezydent RP Andrzej Duda oraz Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Grzegorz Puda.

– Uważam, że to właśnie troską, przede wszystkim troską prezydenta, jest całościowe spojrzenie na Rzeczpospolitą i na tą jej niezwykle ważną część, jaką jest polska wieś. Polska wieś, która jak - wielokrotnie to akcentuję - zapewnia nam, Polakom bezpieczeństwo żywnościowe, bezpieczeństwo żywnościowe naszego narodu i naszej ojczyzny, a zarazem ogromnie ważną, coraz bardziej rozrastającą się - ku naszej radości - część polskiego eksportu – podkreślił prezydent Andrzej Duda.

Tradycyjnie, w przeddzień dożynek, przedstawiciele izb rolniczych spotkali się na konferencji dotyczącej 25 lat reaktywacji działalności Izb Rolniczych w Polsce. W spotkaniu udział wzięli: Jan Krzysztof Ardanowski – Przewodniczący Rady ds. Rolnictwa i Obszarów Wiejskich przy Prezydencie RP, Szymon Giżyński – Sekretarz Stanu w MRiRW oraz dr Mirosław Drygas.

Więcej zdjęć w galerii >>>

Poniżej prezentujemy treść wystąpienia Prezesa KRIR Wiktora Szmulewicza podczas Dożynek na Jasnej Górze.

„Drodzy Rolnicy, Pątnicy Ogólnopolskiej Pielgrzymki Rolników do Matki Bożej na Jasną Górę , Uczestnicy Święta Dziękczynienia Bogu za Plony, Dostojni Goście, Szanowni Bracia Rolnicy,

Przybywamy dziś w Ogólnopolskiej Pielgrzymce Rolników do Matki Bożej na Jasną Górę w Święto Dziękczynienia za Plony pod hasłem „Do Maryi Matki Naszego Zawierzenia”. Przybyliśmy na Jasną Górę z całego kraju, aby dziś w trudnych czasach dla rolnictwa, przed obrazem naszej Matki Jasnogórskiej dziękować za plony tegoroczne - wynik naszego rolniczego trudu i prosić jednocześnie o dobre plony na rok przyszły.

Jest to dla nas rolników-katolików szczególny rok dziękczynienia za posługę w przededniu beatyfikacji wielkiego Prymasa Polski Ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego trwając na nowennie, który tak bardzo był związany z tym Świętym miejscem – z Panią Jasnogórską, który zawierzył Jej do końca Polskę. Ksiądz kardynał Stefan Wyszyński znał dogłębnie polskie społeczeństwo i był bardzo oddany sprawie rolnictwa, bo sam pochodził z rodziny rolniczej. Znał trud i znoje pracy rolniczej, ale i radość z jej plonów.

Jest to również czas wspomnień i 40-stej rocznicy podpisania Umów Rzeszowsko-Ustrzyckich i powstania Solidarności RI a także w tym roku przypada rocznica 25 lat ustawowego reaktywowania samorządu rolniczego – izb rolniczych i Krajowej Rady Izb Rolniczych.

Utworzenie, mocą ustawy o izbach rolniczych, samorządu rolniczego nawiązywało do bogatej tradycji izb rolniczych na terenach polskich w czasie zaborów, a następnie do tradycji samorządu w czasach II Rzeczypospolitej Polskiej.  Samorząd rolniczy przed II wojną światową powstał na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 maja 1928 r. o izbach rolniczych (Dz. U. z  1933 r. Nr 2, poz. 16). Na mocy tego rozporządzenia, członkowie danej izby wybierali swoich radców. W okresie międzywojennym powstało 13 Izb: Warszawska, Łódzka, Lubelska, Kielecka, Białostocka, Wileńska, Poleska, Wołyńska, Lwowska, Krakowska, Śląska, Wielkopolska i Pomorska. Izby współpracowały ze sobą w ramach dobrowolnej centrali samorządu rolniczego jaką był Związek Izb i Organizacji Rolniczych Rzeczypospolitej Polskiej z siedzibą w Warszawie, do kontynuacji działalności którego odwołuje się Preambuła Statutu Krajowej Rady Izb Rolniczych. Izby rolnicze pełniły bardzo ważną rolę – uczyły zawodu rolnika prowadząc szkoły rolnicze, uczyły uprawy roślin, hodowli zwierząt gospodarskich.

Funkcjonowanie samorządu rolniczego przerwał wybuch II wojny światowej, zaś po jej zakończeniu dekretem pełniącego funkcję Prezydenta Bolesława Bieruta zlikwidowano niezależną, samorządną reprezentację rolników.

Po roku 1989 r. zaczęły powstawać oddolnie ruchy reaktywowania samorządu rolniczego np. w Wielkopolsce, na Kujawach i w innych rejonach.

Efektem tego było,  reaktywowanie ustawowe samorządu rolniczego w roku 1996 r. (kiedy to weszła w życie ustawa o izbach rolniczych). Przy tworzeniu przepisów ustawy wzorowano się zarówno na przedwojennych przepisach rozporządzenia jak działających izbach rolniczych we Francji i innych krajach UE. Tak więc Izby rolnicze oraz Krajowa Rada Izb Rolniczych są spadkobiercami tradycji i wartości przedwojennego samorządu rolniczego.

Samorząd rolniczy działa więc nie tylko w Polsce ale i w całej Unii Europejskiej. Przykładem jest podany wcześniej samorząd rolniczy we Francji, Niemczech czy Austrii na których wzorowano się podczas tworzenia przepisów polskich, a jednostki tych samorządów są ważnym partnerem w dyskusji na temat polityki rolnej tychże państw. 

Jednak przez 25 lat nie było woli politycznej aby wzmocnić izby rolnicze w Polsce, których działania nie są stanowiące bo nie mają wystarczających kompetencji. Krajowa Rada Izb Rolniczych wielokrotnie apelowała do Rządu RP i Ministra Rolnictwa o zwiększenie kompetencji.

Przybyliśmy w Pielgrzymce Rolników do stóp Jasnogórskiej Pani.

Niebawem Uroczystą Sumę z Błogosławieństwem Wieńców Żniwnych odprawi i przewodniczyć będzie Jego Eminencja Ksiądz Arcybiskup Metropolita Częstochowski Wacław Depo Kustosz Jasnogórskiego Sanktuarium, który wygłosi do nas też homilię, koncelebrować Mszę Św. będzie Jego Ekscelencja Ksiądz Biskup Leszek Leszkiewicz Delegat Konferencji Episkopatu Polski do spraw Duszpasterstwa Rolników, ks. Prof. Stanisław Sojka, Sekretarz Krajowego Duszpasterstwa Rolników, któremu składamy podziękowania za trud przygotowań Pielgrzymki. Będzie się też z nami modlił: o. Samuel Pacholski - przeor Jasnej Góry.  Podczas tej Uroczystej Sumy Dziękczynienia zostaną pobłogosławione piękne wieńce żniwne, które tu przynieśliśmy.

Drodzy Pielgrzymi, jako Pątnicy dziś przybywamy „Do Maryi Matki Naszego Zawierzenia” w Pielgrzymce Rolników do Jej stóp uczestnicząc w Ogólnopolskim Święcie Dziękczynienia Bogu za plony w Dożynkach – Święcie Rolników – Święcie Dziękczynienia. To nasza  wielowiekowa tradycja. Dożynki obchodzono od XVI wieku, początkowo w dworach i folwarkach. Urządzali je dla żniwiarzy właściciele majątków ziemskich. Była to zabawa, poczęstunek i tańce – jako nagroda za dobrze wykonaną pracę przy żniwach i zebrane plony.

Wieniec dożynkowy nazywany był „plonem” i uosabiał wszystkie zebrane plony i urodzaj. Wieniec niosła najlepsza żniwiarka, za nią postępował orszak odświętnie ubranych żniwiarzy niosących wyczyszczone i przystrojone kwiatami sierpy i kosy. Wieniec niesiono do Kościoła do poświęcenia, następnie ze śpiewem w uroczystym pochodzie udawano się do właściciela pola – gospodarza dożynek. Pieśni śpiewane na dożynkach mówiły o plonie i trudzie żniwiarzy, wyrażały troskę o przyszłe urodzaje i życzenia. Później była uczta i zabawa.

Na przestrzeni wieków obrzędy dożynkowe zmieniały swój charakter. U schyłku XIX wieku organizowano dożynki chłopskie, były one skromniejsze od dworskich w okresie lat 20 i 30 – tych XX wieku zaczęto organizować dożynki gminne, powiatowe oraz parafialne. Organizowały je lokalne samorządy, Kościół, czasem szkoły. Po II wojnie światowej przez wiele lat dożynki miały charakter bardziej polityczny. Podkreślano akcenty poparcia dla polityki rolnej ówczesnych władz, ale też zachowano wiele elementów tradycji (wieńce, przyśpiewki). Po 1980 roku dożynki zmieniły kolejny raz swój charakter – pozostając świętem Rolniczego Stanu, stały się jednocześnie uroczystością religijną i dziękczynieniem składanym Bogu za plony i szczęśliwy przebieg żniw.

W wielu parafiach odbywają się dożynki parafialne. Organizowane są też dożynki gminne, powiatowe i wojewódzkie. Kultywowana jest również tradycja Dożynek Prezydenckich w Spale, które wprowadził Prezydent Ignacy Mościcki.

Dożynki zawsze były i są manifestacją odrębności i dumy stanu rolniczego. Jednak największe i najbardziej uroczyste Dożynki odbywają się zawsze tu, w Sanktuarium Narodu Polskiego na Jasnej Górze w Częstochowie, gdzie  pielgrzymują Rolnicy do Naszej Matki - Częstochowskiej Maryi, w których uczestniczą setki tysięcy rolników i których nie przerwała epidemia koronawirusa trwająca już drugi rok.

Tak dawniej jak i dziś dożynki są ważne dla rolników, ale i dla wszystkich ludzi, bo przypominają że to właśnie dzięki ciężkiej pracy rolnika codziennie trafia na stoły w naszych domach polski chleb.

Wcześniej często niedoceniana praca rolnika powoli się zmienia. Społeczeństwo nie powinno zapominać, że bezpieczeństwo Polski to również bezpieczeństwo żywnościowe, które w czasach pandemii tak bardzo uwidoczniło się dla całego społeczeństwa. Żywności dzięki Naszej pracy nie zabrakło i za to też dziękujemy Bogu.

Bracia Rolnicy !

Zgodnie ze zwyczajem, tradycją ale i z wiary płynącej z naszych serc - uroczystość dożynkowa wieńcząca żniwa jest najlepszą okazją do podziękowania Bogu poprzez naszą Matkę tu na Jasnej Górze za całoroczny trud i uzyskane plony.

Ta piękna już tradycja, stanowi ważny element polskiej rolniczej kultury i tożsamości. Podkreśla takie wartości jak: przywiązanie rolnika i umiłowanie Matki Boga ale i Matki Ziemi, szacunek do zawodu rolnika, poszanowanie przyrody, wolę kultywowania tradycji Ojców. Rolnicy zawsze byli ostoją wiary, tradycji i tożsamości ze szczególnym Umiłowaniem Boga i Ojczyzny.

Cieszę się ogromnie, że ten piękny dożynkowy zwyczaj pielęgnowany jest tu na Jasnej Górze od wielu już lat. Za to też pragnę podziękować, podziękować szczególnie w czasie  kolejnego roku epidemii, że jej nie przerwano. Dziękuję w imieniu swoim, Izb Rolniczych i wszystkich zgromadzonych rolników Jego Eminencji Księdzu Arcybiskupowi Metropolicie Częstochowskiemu Wacławowi Depo, Jego Eminencji Księdzu Biskupowi Leszkowi Leszkiewiczowi - Krajowemu Duszpasterzowi Rolników oraz Ks. Prof. dr hab. Stanisławowi Sojce Sekretarzowi Krajowego Duszpasterstwa Rolników, który od lat organizuje Pielgrzymkę Rolników a także a może przede wszystkim gospodarzom tego Świętego miejsca Ojcu Przeorowi Samuelowi Pacholskiemu i braciom zakonnym.

 Zawsze my rolnicy zwracaliśmy się tu za pośrednictwem naszej Matki – Królowej Polski do Boga Ojca o Błogosławieństwo dla wydania obfitego plonu.

Można przytoczyć za poetą Julianem Tuwimem: „Wzrośnie wam z tłustej ziemi niebywałe zboże: Ciężkie, ogromne kłosy, napęczniałe ziarna, Cuda się będą działy w pulchnej ziemnej korze, ziarno każde - korzec da wam gleba czarna.”

Drodzy Rolnicy

W dniu Jasnogórskiego Święta Plonów z wdzięcznością chylę czoło przed Maryją Matką Naszego Zawierzenia, dziękując w imieniu własnym i nas wszystkich rolników za chleb codzienny i wszystkie produkty z naszych pól i zagród.

Sam też doznaje tego rolniczego trudu i wielu poświęceń. W tym roku również związanego z pogodą podczas późnej wiosny oraz deszczy utrudniających żniwa a w niektórych zachodnich regionach Polski występującej suszy i nadal trwającej epidemii koronawirusa i jej skutków odczuwalnych też przez rolników.

W imieniu własnym i członków polskich izb rolniczych, dziś oddaję Wam rolnicy, jako również rolnik – jeden z Was, należny szacunek i dziękuję z całego serca.

Wiem dobrze, że nasza praca jest uzależniona od wielu czynników przyrodniczych, klimatycznych o które my rolnicy musimy też o nie dbać. Poprzednie lata to straszna klęska suszy (a w rejonach zachodnich w roku bieżącym), nadal szerzącego się i nierozwiązanego pod 2014 roku wirusa Afrykańskiego Pomoru Świń i wielkich problemów finansowych rolników z tym związanych a także narastającego problemu ptasiej grypy w Polsce. Efekt naszej pracy uzależniony jest również od sytuacji gospodarczej kraju i świata. Dlatego tak bardzo dziękujemy: Panu Bogu i Matce Najświętszej za ten rok. Nasza praca tak bardzo jest związana z naturą, dlatego potrzebujemy wsparcia Rządu RP poprzez systemowe rozwiązania dla rolników – restrukturyzacji zadłużeń, powszechnych ubezpieczeń nie tylko klęskowych a także zatrzymania plag dla gospodarstw takich jak ASF. Sami rolnicy nie są w stanie podołać  takim klęskom. 

My rolnicy chcemy zarabiać i mieć dochody z naszej ciężkiej pracy, chcemy żeby dochody z naszej pracy mieli nie tylko handlujący i przetwórcy. W Polsce nie mamy jako rolnicy swoich przetwórni, swoich sklepów jako współwłaściciele – w  latach przemian ustrojowych inne bowiem były decyzje polityczne. Dochody z produkcji powinny zapewnić nam godne życie, rozwój i perspektywy dla naszych dzieci, aby chciały pracować i żyć tak jak my na naszej i z naszej ziemi aby widziały w tym dla siebie i swoich rodzin szansę a nie tylko konieczność i przywiązanie.

Ten rok jak jest trudny dla rolników z uwagi na skutki rozprzestrzeniającego się wirusa ASF, ptasiej grypy, zadłużenia gospodarstw na co wpływ miała nie tylko  epidemia koronawirusa. Klęski te odbijają się na polskim rolnictwie wpływając na gospodarkę kraju, ale i Europy i Świata. Wiele problemów nadal jest aktualnych. My rolnicy musimy być pewni, że mamy realne wsparcie u Rządzących.

Ale też wiem, że nie patrząc na wszystko i pomimo wszystkiego troskliwe i doświadczone oko gospodarza musi się starać, aby zebrać plon, a Maryja Matka Naszego Zawierzenia niech nam zawsze pomaga i Błogosławi. Doskonałym przykładem są przygotowane na dzisiejsze święto przepiękne dożynkowe wieńce dziękczynne.

Każdy rok w rolnictwie jest inny, ale każdy wymaga ciężkiej pracy, nieustannej troski i zapobiegliwości, by ziemia wydała jak najlepsze plony ale z jej poszanowaniem.

Jeszcze raz z całego serca dziękuję za to wszystkim rolnikom. Proszę przyjąć wyrazy wdzięczności za tegoroczne zbiory. Podczas dzisiejszego święta musimy pamiętać także o tych, których dotknęły różne klęski, musimy być z nimi musimy okazać pomoc i solidarność.

Od 2004 r. należymy do Unii Europejskiej. Od tego czasu wiele zmieniła się polska wieś i polskie rolnictwo. Od ponad 17 lat jesteśmy w Unii Europejskiej. Jesteśmy bliżej świata i zyskujemy nowe możliwości ale też i uzależnienia. Trzeba tu zaznaczyć, że chcemy i potrafimy wykorzystywać te możliwości i korzystamy ze środków na wsparcie rolnictwa i rozwój obszarów wiejskich. Nowa perspektywa Wspólnej Polityki rolnej może ograniczać naszą produkcję rolną, restrykcyjnie wpływając poprzez Europejski Zielony Ład a dla nas rolników jest trudna i nie do końca zrozumiała. Pracując na roli z naturą, wiemy co znaczy chronić przyrodę i nie do końca rozumiemy narzucanie przez Unię Zielonego Ładu. U nas ten ład od dawna jest i będzie, a ugorowanie ziemi to jej śmierć i nasi przodkowie to dobrze rozumieli. 

Wspólna Polityka Rolna ma ponad 50 lat i kraje starej 15-tki korzystały z jej środków przez wiele, wiele lat. Dziś w Europie ustalana jest przyszłość Wspólnej Polityki Rolnej. Dlatego będziemy walecznie negocjować z Ministerstwem Rolnictwa, aby przygotowało odpowiedni system płatności bezpośrednich oraz działania z Programu Rozwój Obszarów Wiejskich, aby  nadchodzący okres nie zwinął rodzinnych gospodarstw rolnych tylko, by gospodarstwa polskie nadal mogły się rozwijać, a rolnicy niezależnie od wielkości gospodarstwa funkcjonować na godnym poziomie. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na  lata 2021-2027 powinien spełniać przede wszystkim cel rozwoju polskich rodzinnych gospodarstw rolnych.

Szanowni Rolnicy i Pielgrzymi do naszej Matki i Królowej Polski

Życzę Wam wszystkim Błogosławieństwa Maryi Matki Naszego Zawierzenia: aby dopisywało  zdrowie i obfitości, aby chleba w Waszych domach nigdy nie zabrakło i zawsze było pod dostatkiem aby nasza ziemia wydała dobry plon. Szanujmy ziemię, szanujmy tych którzy pracują na roli i szanujmy tych, z którymi chlebem się dzielimy.

Życzę Wam i Waszym rodzinom, aby najbliższy rok przyniósł Wam dobre plony, ale życzę również zdrowia, wiele radości oraz wszelkiej pomyślności i satysfakcji z wykonywanej pracy. Niech nasza praca przynosi obfite plony. Życzę Nam Rolnikom godnych warunków do życia i pracy.

Dziękując w imieniu swoim, Izb Rolniczych i wszystkich zgromadzonych rolników Jego Eminencji Księdzu Arcybiskupowi Metropolicie Częstochowskiemu Wacławowi Depo, Jego Eminencji Księdzu Biskupowi Leszkowi Leszkiewiczowi - Krajowemu Duszpasterzowi Rolników oraz Ks. Prof. dr hab. Stanisławowi Sojce Sekretarza Krajowego Duszpasterstwa Rolników, który od lat organizuje Pielgrzymkę Rolników a także a może przede wszystkim gospodarzom tego miejsca na ręce Przeora Ojca Samuela Pacholskiego Ojcom i Braciom Paulinom - za przygotowanie Pielgrzymki Rolników – i Wam Bracia Rolnicy za obecność i modlitwę.            

I na koniec przytoczę za  przywódcą historycznym ludowców Wincentym Witosem:

„W Chłopie żyje i odradza się naród, z niego czerpie swą siłę Państwo. On najwięcej daje, najmniej wymaga. Bez niego nie ma i nie może być zdrowego Narodu i silnego Państwa.”

I o tym wszyscy powinni pamiętać, Szczęść Boże”