- Home
- O NAS
- INFO BRANŻOWE
- WSPÓŁPRACA ZAGRANICZNA
- LEGISLACJA
- MEDIA
- GALERIA
- DO POBRANIA
- KONTAKT
W związku z trwającymi protestami rolników spowodowanymi trudną sytuacją związaną z napływem zboża z Ukrainy Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych szukając rozwiązań wystąpił 20 marca 2024 r. do Prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska o połączenie inspekcji odpowiedzialnych za jakość żywności i utworzenie jednej sprawnie działającej instytucji podległej ministrowi rolnictwa i rozwoju wsi.
Jak wskazano w odpowiedzi na wystąpienie Zarządu KRIR o uszczelnienie granic przed niekontrolowanym napływem żywności o nieznanej jakości produkowanej w krajach trzecich, bez ścisłych wymagań obowiązujących w UE, sprawne działanie służb kontrolujących granice państwa oraz czas odprawy zależy od współpracy wielu inspekcji funkcjonujących na terenie przejść granicznych (Straż Graniczna, Graniczny Inspektorat Weterynarii, Państwowa Inspekcja Sanitarna, Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych). Każda z ww. służb ma określony sposób funkcjonowania i zakres kompetencji odnośnie kontroli żywności i pasz, wynikający z obowiązujących przepisów.
W zależności od rodzaju towarów kontrole wykonywane są przez:
Konieczność współpracy tak wielu instytucji może powodować opóźnienia i zwiększa biurokrację a także może powodować nieszczelność systemu kontroli żywności napływającej do kraju.
Zdaniem samorządu rolniczego konieczne jest pilne działanie w celu uszczelnienia granic i zatrzymania niekontrolowanego napływu artykułów żywnościowych a połączenie ww. inspekcji i stworzenie jednolitej sprawnie działającej inspekcji kontroli żywności i pasz, podlegającej ministrowi ds. rolnictwa będzie skutecznym rozwiązaniem trwającego problemu.
Wystąpienie KRIR>>>
15 marca 2024 r. zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego przeznaczenia, warunków i trybu udzielania wsparcia w zakresie infrastruktury magazynowania służącej zwiększeniu odporności gospodarstw rolnych na kryzysy w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.
Wydłużono termin na realizację inwestycji w zakresie zakupu i montażu silosów – z 31 października 2024 r. do 30 czerwca 2025 r.
Zniesiono ograniczenie dotyczące maksymalnego czasu na realizację inwestycji (wcześniej było to 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy).
Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych wnioskował do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o przedłużenie czasu na realizację inwestycji, a w ramach konsultacji społecznych projektu rozporządzenia pismem z 26 lutego 2024 r. wnosił o przedłużenie terminu realizacji inwestycji do 31 sierpnia 2025 r. wskazując, że termin 30 kwietnia jest niewystarczający ze względu na brak możliwości ze strony producentów silosów wykonania zamówień w tym czasie. Nadal wielu rolników, którzy otrzymali promesę dofinansowania nie ma podpisanych umów i zastanawiają się czy zawierać umowy i rozpoczynać inwestycje ponieważ obawiają się, że inwestycje nie zostaną zakończone w terminie i nie otrzymają dofinansowania zrealizowanych inwestycji. Firm produkujących silosy zbożowe jest w Polsce mało, a ich moce produkcyjne nie pozwalają na sprostanie zwiększonemu zapotrzebowaniu. Tym rolnikom, którzy obecnie podpisują umowy, firmy produkujące silosy proponują dostarczenie urządzeń w pierwszym półroczu 2025 r.
Postulat samorządu rolniczego został częściowo spełniony, co pozwoli na zrealizowanie przez rolników budowy i wyposażenia silosów, które są szczególnie potrzebne obecnie ze względu na niestabilna sytuację rynkową.
W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych, z 20 lutego 2024 r. do Rządu RP o uszczelnienie granic i zatrzymanie niekontrolowanego napływu artykułów żywnościowych Ministerstwo Finansów przedstawiło pismem z 11 marca 2024 r. wyjaśnienia w sprawie sytuacji na polsko-ukraińskim odcinku granicy państwowej.
„Do zadań Krajowej Administracji Skarbowej stosownie do przepisów ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 813 z późn. zm.) należy m.in.:
KAS działa wyłącznie w granicach określonych przepisami prawa i egzekwuje obowiązki w takim zakresie, w jakim wynika to z obowiązujących przepisów prawa unijnego i krajowego.
Należy zaznaczyć, że wszystkie przesyłki zbóż przewożone przez polsko-ukraińskie przejścia graniczne do Polski są poddawane obligatoryjnej kontroli celnej, wykonywanej przez organy celne. Kontrole te polegają w szczególności na rewizji towarów oraz weryfikacji prawidłowości i kompletności informacji podanych w zgłoszeniu celnych i dołączonych do niego dokumentach. Szczegółowy zakres tej kontroli uzależniony jest od oceny ryzyka dokonywanej w przejściach granicznych przez funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej, w tym także wynikającej z automatycznej analizy ryzyka (dyrektywy systemowe).
W procesie kontroli sprawowanej na granicy w dużej mierze wykorzystywane są wielkogabarytowe urządzenia RTG. Wszystkie przejścia drogowe z Ukrainą, także te mniejsze, obsługujące ruch do 7,5 tony, wyposażone są w urządzenia skanujące.
W większości przejść kolejowych znajdują się urządzenie RTG do prześwietlania wagonów kolejowych (za wyjątkiem przejścia z bardzo ograniczonym ruchem
Werchrata – Rawa Ruska). W ruchu kolejowym skanowanych jest 100% składów wjeżdżających pociągów, natomiast w przejściach drogowych jedynym ograniczeniem w tym zakresie jest przepustowość technologiczna tych urządzeń.
Poziom skanowania RTG w każdym przejściu jest na bieżąco monitorowany na szczeblu centralnym. SCS jest na etapie pilotażowego wykorzystywania „sztucznej inteligencji” w procesie skanowania środków przewozowych.
Z uwagi na fakt, że wschodni odcinek granicy RP stanowi jednocześnie zewnętrzną granicę UE, realizowane działania kontrolne uwarunkowane są obowiązkami nałożonymi na poszczególne służby kontrolne i inspekcje. Służba Celno-Skarbowa jest jedną z kilku służb, wykonujących kontrolę obrotu towarowego. Sposób odprawy oraz czas jej trwania uwarunkowany jest również obowiązkami nałożonymi na inne służby lub inspekcje funkcjonujące na terenie przejść granicznych (Straż Graniczna, Graniczny Inspektorat Weterynarii, Państwowa Inspekcja Sanitarna, Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych). Każda z ww. służb ma określony zakres kompetencji i sposób funkcjonowania, wynikający z obowiązujących regulacji prawnych.
Graniczne inspekcje kontrolne po przeprowadzeniu granicznych kontroli urzędowych wydają określone rozstrzygnięcie w zakresie towaru będącego przedmiotem kontroli, którym organ celny jest związany. Rozstrzygnięcie właściwej inspekcji determinuje następcze czynności organu celnego w odniesieniu do kontrolowanego towaru. Zatem bez decyzji właściwego organu, tego rodzaju towary nie mogą być dopuszczone do wjazdu na terytorium UE.
Zadania poszczególnych uczestników systemu kontroli żywności i pasz określone są w przepisach prawa krajowego i unijnego. W zależności od rodzaju towarów kontrole wykonywane są przez:
W wypadku obejmowania przesyłek procedurą tranzytu i kierowania w głąb kraju/ UE każdy ładunek jest plombowany i przekazywany do urzędu wewnętrznego, gdzie nałożone zamknięcia celne są każdorazowo sprawdzane. W przypadku naruszonych zamknięć bądź innych wątpliwości, pojawiających się w wyniku przeprowadzonej w urzędzie przeznaczenia towar ponownie poddawany jest rewizji celnej.
Tym samym, od chwili wprowadzenia towarów (w procedurze tranzytu) na obszar celny UE, podlegają one dozorowi celnemu. Towary nieunijne (z krajów trzecich) pozostają pod dozorem celnym do momentu zmiany ich statusu celnego lub do czasu, gdy zostaną wyprowadzone poza obszar celny Unii lub zniszczone. Organy celne sprawują nadzór nad procedurą tranzytu towarów z państw trzecich w celu zapewnienia ich tożsamości i zgodności z dokumentami. Monitorują przewóz towarów i mają wiedzę o terminie dostarczenie towarów do miejsca przeznaczenia czy też docelowym urzędzie celnym, do którego przesyłka ma być dostarczona.
Należy zauważyć, że tranzyt towarów rolno-spożywczych, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 15 września 2023 r. w sprawie zakazu przywozu z Ukrainy produktów rolnych (Dz. U. z 2023 r. poz.1898) jest dozwolony, pod warunkiem, że ma się zakończyć w portach morskich w Gdańsku, Gdyni, Świnoujściu, Szczecinie lub Kołobrzegu lub poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Od momentu wprowadzenia zakazu przywozu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej produktów rolnych (w tym zbóż) pochodzących z terytorium Ukrainy, organy celne nie objęły towarów podlegających zakazowi procedurą dopuszczenia do obrotu na terytorium kraju.
Odrębną kwestię stanowią uwarunkowania infrastrukturalne po obu stronach granicy, tj. różny rozstaw torów (tor szeroki UA, tor normalny PL). Z tego powodu dość często istnieje - z punku widzenia uzasadnienia logistycznego – konieczność przeładunku towarów przywożonych transportem kolejowym do Polski z Ukrainy.
W konsekwencji towary przeładowywane są w okolicach przejść granicznych bądź też w innych miejscach, do których po szerokim torze towary mogą zostać dostarczone. Miejsca przeładunku to magazyny czasowego składowania, miejsca uznane lub wyznaczone, które także znajdują się pod dozorem celnym organu celnego i tylko w takich miejscach możliwy jest przeładunek towarów o statusie nieunijnym. Miejsca takie, zanim zostanie wydane pozwolenie są sprawdzane przez organ celny, pod kątem możliwości zapewniania w nich dozoru celnego. Dodatkowo wskazać należy, że w przypadku towarów rolno – spożywczych objętych zakazem importu z Ukrainy, przeładunki takie odbywają się w obecności funkcjonariusza Służby Celno-Skarbowej, którego zadaniem jest m.in. zbilansowanie takiego przeładunku.
Przedstawiając powyższe zapewniam, że Służba Celno-Skarbowa, wbrew opinii Związku Zawodowego Celnicy.pl, gwarantuje maksymalną szczelność granicy we wszystkich przejściach granicznych. Kwestie dotyczące funkcjonowania przejść granicznych są i były wielokrotnie omawiane z przedstawicielami właściwych krajowych organów i instytucji, jak również z przedstawicielami granicznych służb państw sąsiadujących.”
Pismo Ministerstwa Finansów >>>
W związku z wystąpieniem Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych realizującym wniosek przyjęty na II. Posiedzeniu Krajowej Rady Izb Rolniczych VII kadencji w sprawie powołania niezależnego laboratorium odwoławczego badającego parametry płodów rolnych resort rolnictwa przedstawił następujące informacje.
W Polsce, w każdym województwie jest wiele finansowanych z budżetu państwa laboratoriów umiejscowionych w strukturach poszczególnych inspekcji, ale także np. w strukturach instytutów naukowo-badawczych, stacji chemiczno-rolniczych, wyższych uczelni. Funkcjonujące w strukturach inspekcji IJHARS, PIORIN, PIS, IW jednostki odpowiadają w Polsce za urzędową kontrolę artykułów rolno-spożywczych.
Już w chwili obecnej, rolnicy oraz inni producenci prowadzący działalność na rynku rolno-spożywczym mają możliwość skorzystania z procedury dobrowolnej, odpłatnej oceny jakości sprzedawanych przez siebie produktów. Ocena jakości handlowej artykułu rolno-spożywczego może być przeprowadzona w laboratoriach danej Inspekcji (w zakresie ustawowo określonych kompetencji) albo w innych laboratoriach posiadających akredytację. Dla przykładu na podstawie przepisów ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych na zbadane artykuły wystawia świadectwo jakości handlowej, które potwierdza cechy jakościowe artykułu i może być przedstawione kontrahentom.
Kwestionowanie parametrów jakościowych, które zostały określone w laboratoriach należących do podmiotów skupowych można zakwalifikować jako spór cywilnoprawny pomiędzy stronami umowy handlowej. Aby zapewnić rolnikom większe bezpieczeństwo w relacjach handlowych z podmiotami prowadzącymi działalność w zakresie skupu płodów rolnych, ustawą z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i niektórych rynków rolnych, od 3 października 2015 r. wprowadzono obowiązek zawarcia pisemnej umowy pomiędzy producentem produktów rolnych a pierwszym nabywcą. Wprowadzone przepisy ułatwiają możliwość egzekwowania swoich praw w momencie sporu z odbiorcą, gdyż pisemna umowa spełnia rolę dowodu i zabezpiecza interesy stron, wskazując ich prawa oraz obowiązki.
Podkreślenia wymaga jednak fakt, że umowy na dostawy produktów rolnych są pomiędzy stronami swobodnie negocjowane, a przepisy wskazują tylko obowiązkowe elementy w umowie. Nie zakazują natomiast stronom zawarcia również innych zapisów, które mają zasadniczy wpływ na sposób realizacji i rozliczenie umowy.
Dla zabezpieczenia interesów zarówno dostawcy jak i odbiorcy w umowie powinny znaleźć się zapisy dotyczące wymagań, co do jakości handlowej dostarczanych produktów rolnych, ustalonych metod badań surowca, sposobu pobierania próbek, czy sposobu określenia ceny, gdy produkt nie spełnia wymagań wynikających z umowy. Niemniej jednak na podstawie dotychczasowych kontroli przeprowadzonych przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (organ odpowiedzialny za kontrolę realizacji obowiązku zawarcia pisemnej umowy) wynika, że takie dodatkowe klauzule nie są wprowadzane do treści umowy na dostawy.
W związku z powyższym resort rolnictwa przy okazji prac legislacyjnych nad ustawą scalającą dotychczasowe obowiązujące trzy odrębne ustawy w zakresie funkcjonowania rynków rolnych w Polsce, przewiduje wprowadzenie dodatkowego obligatoryjnego elementu umowy na dostawę, dotyczącego sposobu oznaczania jakości i postępowania w sytuacjach kwestionowania parametrów jakościowych produktów rolnych stwierdzonych przez nabywcę.
W związku z wypowiedzią Komisarza ds. Rolnictwa UE Janusza Wojciechowskigo podczas rozmowy w Radio Wnet w dniu 9.03.2024 r., która oburzyła rolników Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych wystosował pismo, w którym domaga się domaga się przeproszenia rolników i sprostowania tej wypowiedzi.
W wywiadzie Komisarz Janusz Wojciechowski stwierdził, że rolnicy sami mogą wyrzucić Zielony Ład do kosza, wszystkie przepisy dotyczące ugorowania, ekoschematów czy innych wymagań są dobrowolne. Wystarczy nie złożyć wniosku o dopłaty bezpośrednie i nie podlega się wtedy żadnym rygorom. Wystarczy nie złożyć wniosku o ekoschematy i nie podlega się dalszym ograniczeniom.
Powyższe stwierdzenia nie są prawdziwe. Rolnicy, którzy nie złożą wniosku o płatności bezpośrednie są wyłączeni z wielu form pomocy takich jak inwestycje, młody rolnik, a nawet z pomocy krajowej w wypadku suszy. Pomimo tego podlegają też licznym kontrolom.
Zarząd KRIR przypomina, że dopłaty są rekompensatą dla rolników za spełnianie działań na rzecz środowiska i zarazem dla wszystkich konsumentów wpływając na ceny produkcji i stanowiąc dopłaty.
Wystąpienie KRIR>>>
