W związku wystąpieniami KRIR z dnia 23 i 27 marca br. oraz z dnia 3 kwietnia br. w sprawie pomocy dla producentów rolnych poszkodowanych w wyniku ujemnych skutków przezimowania — resort rolnictwa informuje, że Rada Ministrów w dniu 3 kwietnia br. przyjęła uchwałę w sprawie ustanowienia programu pomocy dla rolników i producentów rolnych, w których gospodarstwach rolnych powstały szkody spowodowane wystąpieniem w okresie zimowym 2011/2012 ujemnych skutków przezimowania. W ramach tego programu poszkodowani producenci rolni mogą ubiegać się o:
- kredyty preferencyjne na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych znajdujących się na obszarach, na których szkody powstały w związku z ujemnymi skutkami przezimowania w okresie zimowym 2011/2012 udzielane na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 22, poz. 121, z późn. zm.) oraz poręczenia i gwarancje spłaty wyżej wymienionych kredytów bankowych; kredyty te oprocentowane są obecnie dla kredytobiorcy w wysokości 0,1 % w skali roku, jeżeli producent rolny w dniu wystąpienia szkód posiadał ważną umowę ubezpieczenia obejmującą ochroną co najmniej 50% powierzchni upraw, z wyłączeniem łąk i pastwisk, lub co najmniej 50 % liczby zwierząt gospodarskich albo w wysokości 3,85% w skali roku, jeśli producent rolny takiej umowy nie posiada;
- udzielenie przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na podstawie art. 41 a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, z późn. zm.) pomocy w opłacaniu bieżących składek na ubezpieczenie społeczne oraz regulowaniu zaległości z tego tytułu w formie odraczania terminu płatności składek i rozkładania ich na dogodne raty, a także umorzenie w całości lub w części bieżących składek na indywidualny wniosek rolnika, w którego gospodarstwie rolnym powstały szkody spowodowane przez ujemne skutki przezimowania;
- odroczenie, rozłożenie na raty, umorzenie w części lub w całości przez Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych należności Agencji;
- udzielenie pomocy producentom rolnym na dokonanie ponownego obsiania powierzchni upraw w wysokości 100 zł na 1 ha powierzchni uprawy żyta, jęczmienia, pszenżyta, pszenicy, rzepaku lub rzepiku, trwałych użytków zielonych i ozimych upraw nasiennych. Pomoc to udzielana jest zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (WE) nr 1535/2007 z dnia 20 grudnia 2007 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy de minimis w sektorze produkcji rolnej (Dz. Urz. UE L 337 z 21.12.2007, str. 35) oraz przepisami o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej. Wysokość tej pomocy łącznie z pomocy udzieloną w ostatnich trzech latach nie może przekroczyć równowartości 7 500 euro. W celu uzyskania pomocy producent rolny powinien złożyć wniosek wraz z jego oświadczeniem o powierzchni upraw rolnych wymagających ponownego obsiewu, potwierdzonym przez komisję powołaną przez wojewodę do kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę producenta rolnego;
- udzielenie przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast ulg w podatku rolnym za 2012 r. na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. — Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.).
Ponadto zgodnie z ww. programem wprowadzona zostanie możliwość udzielania pomocy w opłacaniu bieżących składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz regulowaniu zaległości z tego tytułu w formie odraczania terminu płatności składek i rozkładania ich na dogodne raty, a także umarzanie w całości lub w części bieżących składek na indywidualny wniosek rolnika, w którego gospodarstwie rolnym powstały szkody spowodowane przez ujemne skutki przezimowania.
O pomoc w ramach programu (z wyjątkiem pomocy de minimis, określonej w pkt 4) mogą ubiegać się rolnicy i producenci rolni, w których gospodarstwach rolnych szkody spowodowane przez ujemne skutki przezimowania w uprawach rolnych oszacowane przez komisje powołane przez wojewodów wyniosą średnio powyżej 30% średniej rocznej produkcji rolnej w gospodarstwie rolnym w stosunku do produkcji z trzech lat poprzedzających rok, w którym wystąpiły szkody, albo z trzech lat w okresie pięcioletnim poprzedzającym rok, w którym wystąpiły szkody z pominięciem roku o wielkości produkcji najwyższej i najniższej lub szkody spowodowane w drzewach owocowych i plantacjach wieloletnich — wyniosą powyżej 1050 zł.
MRiRW informuje, że w przypadku preferencyjnych kredytów inwestycyjnych udzielanych na podstawie ww. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r., w okresie objętym umową kredytu bank może:
- stosować prolongatę spłaty rat kapitału i odsetek, o ile określony w umowie kredytu termin ich spłaty jeszcze nie minął,
- wydłużyć okres kredytowania poza przewidziany w umowie kredytu, o ile określony w umowie kredytu okres kredytowania jeszcze nie minął i pod warunkiem poinformowania o tym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych, losowych i niezawinionych przez kredytobiorcę okoliczności uniemożliwiających terminową spłatę kredytów preferencyjnych (np. długotrwała niezdolność do pracy, udokumentowany brak zapłaty za dostarczone produkty rolne, poniesienie szkód w wyniku choroby zwierząt lub złych warunków atmosferycznych), udzielonych z dopłatami do oprocentowania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, okres spłaty kredytu może zostać wydłużony do trzech lat.
Natomiast w przypadku kredytów obrotowych na wznowienie produkcji w związku z wystąpieniem niekorzystnych zjawisk atmosferycznych w okresie objętym umową kredytu bank może stosować karencję lub prolongatę spłaty rat kapitału i odsetek przy czym w okresie stosowania przez Agencję dopłat nie może przekroczyć 4 lat.
Jednocześnie Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformował, że zwrócił się do Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o pilne podjęcie działań mających na celu udzielanie przez banki poszkodowanym w wyniku ujemnych skutków przezimowania kredytobiorcom pomocy w spłacie kredytów z dopłatami do oprocentowania ze środków ARiMR w zakresie prolongowania terminów spłat rat kapitału i odsetek oraz wydłużania okresu spłaty preferencyjnych kredytów inwestycyjnych i klęskowych.
Zgodnie z art. 29 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r., ustanawiającego wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającego określone systemy wsparcia dla rolników, zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE) nr 378/2007 oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1782/2003, płatności są przekazywane w nie więcej niż dwóch ratach na rok, w okresie od dnia 1 grudnia do dnia 30 czerwca kolejnego roku kalendarzowego.
Jednocześnie zgodnie z art. 29 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009, płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego nie mogą być wypłacone przed zakończeniem sprawdzania warunków kwalifikowalności.
Przewidziany przepisami okres wypłaty płatności (od dnia 1 grudnia do dnia 30 czerwca kolejnego roku kalendarzowego) ma na celu zapewnienie prawidłowej realizacji tego wsparcia. Przyznanie płatności musi bowiem zostać poprzedzone szeregiem czynności takich jak: kontrole administracyjne i krzyżowe wniosków, typowanie wniosków do kontroli na miejscu, przeprowadzanie kontroli w terenie, opracowanie wyników kontroli i przekazanie materiałów do wydania decyzji oraz wydanie decyzji.
Resort rolnictwa poinformował, że mając na uwadze powyższy zakres czynności, jakie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa musi wykonać oraz największą ze wszystkich krajów Unii Europejskiej liczbę obsługiwanych beneficjentów (ok. 1,4 min) należy stwierdzić, że maksymalny termin przewidziany na wypłatę płatności gwarantuje prawidłową realizację tego zadania.
Niemniej jednak, dostrzegając potrzeby rolników związane z jak najszybszą realizacją płatności bezpośrednich, resort rolnictwa zapewnia, że Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dokłada wszelkich starań, aby tempo wypłacanych środków było jak najwyższe, a czas od otrzymania decyzji do momentu wypłaty płatności był jak najkrótszy. Kwota otrzymana przez rolników w grudniu 2011 r. była blisko dwukrotnie wyższa od kwoty zrealizowanej w tym samym okresie w kampanii 2007 r.
Odnośnie zwolnienia z opłat licencyjnych w przypadku siewu zbóż z własnego rozmnażania na zniszczonych polach resort rolnictwa informuje, że ustawa z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2003 Nr 137 poz. 1300, z późn. zm.) reguluje tryb oraz sposób przyznawania i pozbawiania prawa do ochrony wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej przez hodowców odmiany, a także zarobkowego korzystania z niej jak też zakres ochrony tego prawa.
Wyłączne prawo przyznaje się dla nowych odmian, które są odrębne, wyrównane i trwałe. Wyłączne prawo jest przyznawane przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych - dla ochrony krajowej albo przez Wspólnotowy Urząd Odmian Roślin — dla ochrony na terenie całej Unii Europejskiej.
Hodowca wprowadzając do obrotu materiał siewny odmiany chronionej wyłącznym prawem do ceny materiału siewnego dolicza opłatę licencyjną. W przypadku używania przez posiadacza gruntów rolnych jako materiału siewnego, materiału ze zbioru odmiany chronionej wyłącznym prawem, posiadacz gruntów rolnych uiszcza opłatę w wysokości połowy opłaty licencyjnej. Prawo hodowcy do pobierania opłat licencyjnych odmian objętych wyłącznym prawem do odmiany wynika z przepisów dotyczących ochrony prawnej odmian, a wysokość opłat licencyjnych jest uzależniona od rynkowej wartości odmiany. Natomiast wysokość opłaty od materiału ze zbioru odmiany chronionej wyłącznym prawem może być negocjowana przy podpisywaniu umowy pomiędzy hodowcą a posiadaczem gruntów rolnych.
Ostatnia zmiana ustawy o ochronie prawnej odmian roślin z września 2011 r. wprowadziła szereg zmian korzystnych dla posiadaczy gruntów rolnych m.in.:
- rozszerzyła kategorię posiadaczy gruntów rolnych uprawnionych do korzystania z instytucji odstępstwa rolnego, bez konieczności uiszczania opłaty na rzecz hodowcy odmiany (drobnych rolników), z posiadaczy gruntów rolnych o powierzchni do 10 ha do posiadaczy gruntów rolnych o powierzchni do 25 ha z wyłączeniem producentów ziemniaka (dla ziemniaka pozostaje 10 ha) oraz,
- zwiększyła katalog gatunków roślin uprawnych w stosunku, do których możliwe jest stosowanie przez rolników instytucji odstępstwa rolnego, z dotychczasowych 8 gatunków (pszenica zwyczajna, żyto, jęczmień, pszenżyto, owies, kukurydza, rzepak ozimy i ziemniak), do katalogu 16 roślin uprawnych w zakresie do 25 ha (pszenica zwyczajna, żyto, jęczmień, pszenżyto, owies, kukurydzę, rzepak, łubin żółty, łubin wąskolistny, lucerna siewna, groch siewny, bobik, wyka siewna, pszenica twarda, rzepik, len zwyczajny - oleisty).
Zgodnie z informacją otrzymaną z Polskiej Izby Nasiennej z powodu wymarznięcia upraw gatunków ozimych duże straty finansowe poniosły wszystkie krajowe firmy hodowlane. Skutki tych strat będą odczuwalne nie tylko w 2012 ale także w 2013 roku. W bieżącym roku wymarzła większość plantacji nasiennych w kraju, głownie pszenicy ozimej i jęczmienia ozimego i wskutek tego podaż kwalifikowanego materiału siewnego pod jesienne zasiewy będzie bardzo ograniczona. Dotknie to nie tylko rolników, którzy nie będą mogli zaopatrzyć się w materiał siewny dobrej jakości, ale pozbawi firmy hodowlane większości dochodów, zwykle uzyskiwanych ze sprzedaży tego materiału i sprawi duże problemy finansowe w kolejnym roku. W większości firm hodowlanych wymarzła również większość materiałów hodowlanych, co będzie skutkować ograniczeniami i opóźnieniami w tworzeniu nowych odmian. Niektórych strat nie da się już odtworzyć.
Stąd tez wszyscy hodowcy reprezentują pogląd, że nie są w stanie zrezygnować z należnych im opłat z tytułu wykorzystania do siewu nasion odmian chronionych zebranych we własnym gospodarstwie.
Ponadto MRiRW informuje, że zgodnie z informacjami przekazywanymi w trybie roboczym przez urzędy wojewódzkie, obecnie szkody spowodowane przez ujemne skutki przezimowania są szacowane przez komisje powołane przez wojewodów na podstawie ww. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 2009 r. we wszystkich województwach.
