W opublikowanym dnia 13 maja 2014 r. sprawozdaniu Europejski Trybunał Obrachunkowy stwierdza, że UE osiągnęła jedynie częściowy sukces w zakresie włączania celów polityki wodnej do wspólnej polityki rolnej (WPR). W ramach kontroli podkreślono niedociągnięcia w odniesieniu do dwóch instrumentów wykorzystywanych obecnie przy włączaniu problematyki związanej z zasobami wodnymi do WPR (zasada wzajemnej zgodności i finansowanie w ramach rozwoju obszarów wiejskich). Zwrócono również uwagę na opóźnienia i uchybienia w realizacji ramowej dyrektywy wodnej.

– W Europie rolnictwo jest naturalnie jednym z sektorów, w którym zużywa się najwięcej wody – pochłania ono około jedną trzecią całkowitego jej zużycia. Ponadto stanowi ono źródło zagrożeń dla zasobów wodnych, np. w wyniku zanieczyszczeń biogennych wody – stwierdził Kevin Cardiff, członek Trybunału odpowiedzialny za sprawozdanie. – Choć odnotowano pewne postępy, Komisja i państwa członkowskie powinny w większym stopniu uwzględnić problematykę polityki wodnej we wspólnej polityce rolnej, aby zapewnić długofalowe zrównoważone wykorzystanie zasobów wodnych.

Za pośrednictwem WPR, na którą przeznaczane jest niemal 40% budżetu UE (ponad 50 mld euro w budżecie na 2014 r.), UE stara się wpływać na praktyki rolnicze mające wpływ na zasoby wodne.

Kontrolerzy unijni zbadali, czy cele polityki wodnej UE zostały właściwie i skutecznie odzwierciedlone w WPR, zarówno na poziomie strategii, jak i na poziomie wdrażania. Kontrola objęła analizę dwóch instrumentów wykorzystanych do włączenia celów polityki wodnej UE do WPR: zasadę wzajemnej zgodności, czyli mechanizm wiążący niektóre płatności w ramach WPR z określonymi wymaganiami środowiskowymi, oraz Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, który zapewnia zachęty finansowe na działania na rzecz poprawy jakości wody wykraczające poza obowiązkowe prawodawstwo.

Kontrolerzy unijni stwierdzili, że zasada wzajemnej zgodności i finansowanie w ramach rozwoju obszarów wiejskich jak dotąd pozytywnie wpływały na wspieranie celów polityki w zakresie poprawy ilości i jakości wody, lecz instrumenty te są ograniczone, zważywszy na ambicje polityczne określone dla WPR oraz jeszcze ambitniejsze cele wyznaczone w rozporządzeniach dotyczących WPR na lata 2014‑2020.

Ponadto kontrolerzy ustalili, że na szczeblu instytucji UE i w państwach członkowskich wiedza na temat zagrożeń dla zasobów wodnych ze strony działalności rolniczej i kształtowania się tych zagrożeń jest niewystarczająca.

– Państwa członkowskie powinny zapewnić zgodność programów rozwoju obszarów wiejskich ze swoimi działaniami na rzecz ochrony zasobów wodnych. Należy również nadrobić opóźnienia w realizacji ramowej dyrektywy wodnej – stwierdził Kevin Cardiff. – Chociaż informacje otrzymane od Komisji są pozytywne, wciąż pozostaje wiele do zrobienia.

Informacje dla redaktorów:

Sprawozdania specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego publikowane są przez cały rok i przedstawiają wyniki kontroli wybranych obszarów działalności UE lub kwestii związanych z zarządzaniem.

W sprawozdaniu specjalnym nr 4/2014 „Włączenie celów polityki wodnej UE do WPR: częściowy sukces” oceniono, czy cele polityki wodnej UE zostały z powodzeniem uwzględnione w WPR, i ustalono, że jak dotąd osiągnięto jedynie częściowy sukces. Wynika to z niedopasowania instrumentów wykorzystanych do wprowadzenia zmian do ambitnych celów polityki. W kontroli podkreślono niedociągnięcia w odniesieniu do dwóch instrumentów wykorzystywanych obecnie przez Komisję przy włączaniu problematyki związanej z zasobami wodnymi do WPR (zasada wzajemnej zgodności i finansowanie w ramach rozwoju obszarów wiejskich). Zwrócono również uwagę na opóźnienia i uchybienia w realizacji ramowej dyrektywy wodnej.

Kontrolerzy unijni stwierdzili, że choć zasada wzajemnej zgodności i finansowanie w ramach rozwoju obszarów wiejskich pozytywnie wpłynęły na kwestię poprawy ilości i jakości wody, instrumenty te są ograniczone. Są one bowiem niewspółmierne w stosunku do ambicji politycznych określonych dla WPR oraz jeszcze ambitniejszych celów wyznaczonych w rozporządzeniach dotyczących WPR na lata 2014–2020. Trybunał ustalił również, że systemy monitorowania i oceny, zarówno te bezpośrednio odnoszące się do WPR, jak i te zapewniające bardziej ogólne dane, nie dostarczyły pełnych, niezbędnych decydentom informacji na temat zagrożeń dla zasobów wodnych spowodowanych działalnością rolniczą. Odnotowano też jednak kilka użytecznych inicjatyw.

W oparciu o swoje ustalenia Trybunał zaleca, co następuje:

• Komisja powinna zaproponować niezbędne zmiany obecnych instrumentów (zasady wzajemnej zgodności i rozwoju obszarów wiejskich) lub w stosownych przypadkach nowe instrumenty umożliwiające osiągnięcie ambitniejszych celów w odniesieniu do włączenia celów polityki wodnej do WPR.
• Państwa członkowskie powinny wyeliminować niedociągnięcia wykryte w odniesieniu do zasady wzajemnej zgodności oraz poprawić wykorzystanie środków w ramach rozwoju obszarów wiejskich, tak aby lepiej spełniać cele polityki wodnej.
• Komisja i państwa członkowskie powinny nadrobić opóźnienia we wdrażaniu ramowej dyrektywy wodnej oraz poprawić jakość swoich planów gospodarowania wodami w dorzeczu poprzez określenie indywidualnych działań w sposób wystarczająco jasny i konkretny na poziomie operacyjnym.
• Komisja powinna upewnić się, że posiada informacje umożliwiające jej mierzenie zmian w zakresie zagrożeń dla zasobów wodnych spowodowanych praktykami rolniczymi, a państwa członkowskie powinny dostarczać dane na temat zasobów wodnych w bardziej terminowy, rzetelny i spójny sposób.

Krótka rozmowa z członkiem Trybunału odpowiedzialnym za sprawozdanie jest dostępna pod poniższym adresem internetowym: https://www.youtube.com/user/EUAuditorsECA.

Źródło: KE