- Home
- O NAS
- INFO BRANŻOWE
- WSPÓŁPRACA ZAGRANICZNA
- LEGISLACJA
- MEDIA
- GALERIA
- DO POBRANIA
- KONTAKT
W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 17 maja 2022 r. w sprawie rozważenia możliwości wprowadzenia dla rolników uprawnień do stosowania środków ochrony roślin bezterminowo resort rolnictwa przedstawił następujące wyjaśnienia.
Zgodnie z przepisami art. 41 ustawy z dnia 8 marca 2013 o środkach ochrony roślin (1), zabiegi z zastosowaniem środków ochrony roślin przeznaczonych dla użytkowników profesjonalnych mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby, które ukończyły odpowiednie szkolenie, natomiast zgodnie z art. 64 ust. 2 tej ustawy szkolenia w zakresie stosowania środków ochrony roślin, obejmują szkolenia podstawowe oraz szkolenia uzupełniające dla osób, które ukończyły szkolenie podstawowe.
Należy podkreślić, że obowiązek ten wynika z wdrożenia zapisów art. 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów (2), zgodnie z którym państwa członkowskie zostały zobowiązane do zapewnienia wszystkim użytkownikom profesjonalnym, dystrybutorom i doradcom dostępu do odpowiednich szkoleń prowadzonych przez podmioty wyznaczone przez właściwe organy. Dotyczy to zarówno szkoleń początkowych, jak i uzupełniających, mających na celu odpowiednio nabycie i aktualizację wiedzy.
Ochrona roślin jest dynamicznie rozwijającą się gałęzią wiedzy. Systematycznie pojawiające się nowe rozwiązania w ochronie roślin wpływają na częste zmiany przepisów. Powtarzanie szkoleń ma zatem na celu utrzymanie i pogłębienie wiedzy przez rolników, a tym samym zapobieżenie popełnianiu przez nich błędów, mogących mieć skutki także prawne. Wskazać należy także, że przy opracowywaniu szkoleń uzupełniających skoncentrowano się na tym, aby były one maksymalnie nieobciążające dla rolnika, dlatego też ograniczono ich zakres do zupełnego minimum. Szkolenie uzupełniające trwa 7 godzin lekcyjnych.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi poinformowało również, że w bieżącym roku powinny rozpocząć się prace nad nowymi przepisami UE zastępującymi dyrektywę 2009/128/WE. To spowoduje, że przeglądowi poddane zostaną wszystkie przepisy dotyczące stosowania środków ochrony roślin, w tym także przepisy dotyczące organizacji szkoleń.
W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 1. marca 2022 r., do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wystąpienie do Komisji Europejskiej z wnioskiem o umożliwienie przeznaczenia powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie, wykorzystywanych na obszary i obiekty nieprodukcyjne (włączając w to grunty ugorowane), pod uprawę roślin przeznaczonych na biomasę, resort rolnictwa poinformował, że w obliczu konfliktu zbrojnego na Ukrainie, który skutkuje m.in. przerwaniem części dotychczasowych łańcuchów dostaw, należy w opinii Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi podejmować działania, mające na celu uniezależnienie się Unii Europejskiej od importu i zapewnienie jej suwerenności żywnościowej. Musi się to przełożyć także na podejście do Wspólnej Polityki Rolnej.
Na forum UE trwa dyskusja na powyższy temat, a Polska uczestniczy w niej aktywnie, wnioskując o ograniczenie niektórych wymogów obowiązkowych w ramach Planu Strategicznego dla WPR na lata 2023-27, m.in. w ramach warunkowości, które mogą prowadzić do ograniczenia produkcji.
Jednocześnie MRiRW zabiegało, aby już w obecnej perspektywie wprowadzić rozwiązania, które umożliwiałaby zwiększenie potencjału unijnej produkcji rolnej w obliczu konfliktu zbrojnego na Ukrainie. Na wniosek Polski i innych państw członkowskich Komisja Europejska w dniu 23.03.2022 wydała decyzję1) Komisji Europejskiej z dnia 23 marca 2022 r. umożliwiającą skorzystanie z odstępstwa od zakazu prowadzenia produkcji na ugorach w roku 2022 w ramach zazielenienia.
Zgodnie z decyzją, ugory te będzie można wykorzystać do produkcji żywności i pasz.
Decyzja umożliwi uznanie gruntów ugorowanych za odrębne uprawy w ramach dywersyfikacji upraw lub za obszary proekologiczne EFA, nawet jeśli na takich gruntach będzie prowadzona produkcja, tj. wypas, zbiór, czy uprawa.
Na ugorach objętych odstępstwem w ramach obszarów EFA będzie można stosować środki ochrony roślin.
Odstępstwo nie obejmuje ugorów z roślinami miododajnymi uznawanymi za EFA.
Obecnie w MRiRW trwają prace mające na celu wdrożenie decyzji do przepisów krajowych.
1) DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI z dnia 23.3.2022 r. przewidująca odstępstwa od rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 oraz od rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 639/2014 w odniesieniu do spełniania określonych warunków dotyczących płatności z tytułu zazieleniania za rok składania wniosków 2022 C(2022)1875
Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych wystąpił 29 marca 2022 r. do Premiera Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Henryka Kowalczyka, aby zakłady azotowe produkujące nawozy dla rolnictwa sprzedawały rolnikom nawozy z opóźnionym terminem płatności, określonym na koniec sierpnia bieżącego roku.
Zabezpieczeniem dla ww. transakcji mogłaby być umowa na zakup zboża, rzepaku, kukurydzy z Elewarr Sp. z o.o.
W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych w sprawie zwiększenia wiarygodności pomiarów wilgotności wykonywanych przez podmioty skupujące zboża Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi udzieliło następujących wskazówek:
Badania oceny parametrów jakościowych zbóż wykonywane są w laboratoriach własnych podmiotów skupujących lub w laboratoriach zewnętrznych na zlecenie podmiotu skupującego. Niemniej jednak, ponieważ skup produktów rolnych odbywa się na podstawie umów zawartych między sprzedającym a pierwszym nabywcą przy ustalonej przez nich cenie, strony umowy mogą w umowie ustalić, iż pobieranie próbki produktu rolnego może być zlecone „rzeczoznawcy" czyli osobie, która posiada aktualne uprawnienia (wiedzę praktyczną i teoretyczną) w zakresie pobierania próbek artykułów rolno-spożywczych.
Próbki pobrane przez uprawnionego rzeczoznawcę mogą być przebadane w dowolnym, niezależnym, akredytowanym laboratorium zaakceptowanym przez obie strony.
Wzajemnych roszczeń co do niespełniania postanowień umowy, w tym sporów dotyczących kwestii wyników badań oceny jakości produktów, strony umowy mogą dochodzić na drodze sądowej przed sądami powszechnymi lub w ramach arbitrażu (sądu polubownego) pod warunkiem pisemnego sporządzenia między stronami zapisu na sąd polubowny.
Przykładem mechanizmu wspomagającego rozstrzyganie sporów pomiędzy rolnikiem a skupującym jest działające przy Izbie Zbożowo-Paszowej Kolegium Arbitrów, stworzone na potrzeby firm członkowskich zrzeszonych w Izbie. Celem Kolegium Arbitrów jest rozpatrywanie sporów między podmiotami gospodarczymi na tle wykonywania obowiązków wynikających z umów kupna-sprzedaży towarów rolnych. Warunkiem rozpatrywania sprawy przez Kolegium jest odpowiedni zapis w umowie kupna-sprzedaży, iż ewentualne spory będą rozstrzygane przez Sąd Arbitrażowy przy tej Izbie. Jeśli w umowie podmioty nie wskażą jednoznacznie, kto ma dokonać arbitrażu, wówczas jest on dokonywany przed sądem powszechnym.
Jednocześnie chciałbym podkreślić, że w celu zabezpieczenia interesu obu stron transakcji producenci rolni powinni podpisywać z odbiorcami tych produktów umowy kontraktacji, w których należy zawierać jasne i nie budzące wątpliwości klauzule czy też wytyczne zawierające przepisy na przykład w odniesieniu do jakości dostarczanego ziarna, w tym sposobu pomiaru jego wilgotności, a także w zakresie rozstrzygnięć w przypadku gdy jedna ze stron takiej umowy ma zastrzeżenia co do sposobu oceny tej jakości.
W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych o wydłużenie stosowania terminu nawozów azotowych oraz naturalnych, a docelowo o zniesienie terminów administracyjnych pozostawienie rolnikom decyzji odnośnie stosowania nawozów w zależności od terminów agrotechnicznych resort rolnictwa przekazał następujące wyjaśnienia.
Mając na względzie znaczenie nawożenia, MRiRW od wielu lat dokłada starań, aby pogodzić coraz bardziej restrykcyjne wymagania środowiskowe z możliwością prowadzenia produkcji zwierzęcej i roślinnej. Dlatego przygotowane na podstawie art. 104 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2021 r. z późn. zm.) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2020 r. w sprawie przyjęcia "Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” (Dz.U. z 2020 r. poz.243) – tzw. program azotanowy, uwzględnia elastyczność w terminach jesiennego stosowania nawozów. Termin stosowania nawozów zawierających w składzie azot jest ważnym czynnikiem w wysokiej efektywności wykorzystania składników nawozowych przez rośliny, w tym ograniczania nadmiaru składników odżywczych w środowisku. Niezależnie od powyższego należy podkreślić, że nawożenie nawozami naturalnymi jest bardzo cenne zarówno ze względu na obecne ceny nawozów mineralnych, jak i na gleby występujące w Polsce, szczególnie te o małej ilości próchnicy. Dlatego stosowanie nawozów naturalnych, w tym obornika ma duże znaczenie w kontekście nawożenia, dbania o żyzność gleby, jak i wykorzystywania posiadanych zasobów. Nawożenie w nieodpowiednim terminie i nieodpowiedniej dawce jest nie tylko zagrożeniem dla środowiska, ale także zwiększa koszty które musi ponosić rolnik.
MRiRW na bieżąco analizuje prognozy pogody na najbliższy okres, tak aby móc wdrożyć odpowiednie działania. Na podstawie informacji IMGW-PIB, według globalnych długoterminowych modeli pogodowych i regionalnych modeli opracowywanych w IMGWPIB, średnia temperatura powietrza w okresie zimowym 2021/2022 r. w całej Polsce powinna mieścić się w zakresie normy wieloletniej z lat 1991-2020. Jak wynika z analiz IMGW-PIB, w lutym temperatura utrzyma się w rocznej normie. W całym kraju średnio temperatura będzie oscylować ok. 0°C. Prognozy nie wskazują w lutym br. wartości temperatur powyżej normy.
Odnosząc się do kwestii rezygnacji z ustalenia konkretnych terminów kiedy stosowanie nawozów zawierających w składzie azot jest zakazane, należy podkreślić, iż wszystkie kraje UE musiały wprowadzić konkretne daty z ww. zakazem. W większości krajów zakaz ten kończy się w lutym, a zaczyna w październiku/listopadzie. Ponadto należy podkreślić, iż podejście służb Komisji Europejskiej (DG. ENVI) w kwestii terminów stosowania nawozów jest jednoznaczne tj. wymaga się wprowadzenia konkretnych terminów kiedy rolnicze wykorzystanie nawozów jest zakazane (w związku m.in. z zapisami załącznika III ust. 1 pkt. 1 Dyrektywy Rady z dnia 12 grudnia 1991 r. nr 91/676/EWG (tzw. dyrektywy azotanowej) tj. „Środki obejmują zasady odnoszące się do: 1. okresów, kiedy rolnicze wykorzystanie niektórych rodzajów nawozu jest zakazane; (…)”).
Niemniej jednak, należy wskazać, iż z uwagi na obserwowane zmiany klimatu oraz przebiegi warunków pogodowych w poszczególnych latach, zauważalna jest potrzeba rozważenia uelastycznienia terminów wiosennego stosowania nawozów. MRiRW wychodząc naprzeciw tym wyzwaniom, zwróciło się z prośbą do ministra właściwego ds. gospodarki wodnej (obecnie Ministerstwo Infrastruktury), które koordynuje w Polsce sprawy ochrony wód oraz prace legislacyjne ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2021 r. z późn. zm.) oraz programu azotanowego, o podjęcie, w pracach prowadzonych nad przeglądem/aktualizacją programu azotanowego, które mają zakończyć się w 2022 r., działań zmierzających do uelastycznienia wiosennych terminów stosowania nawozów.
Warto również wskazać, że jednym z etapów prac zaplanowanych przez Ministerstwo Infrastruktury w ramach przeglądu i aktualizacji programu azotanowego jest przeprowadzenie konsultacji społecznych. W związku z powyższym ważne jest śledzenie przez środowisko rolnicze bieżących informacji i wyników analiz publikowanych i udostępnianych do konsultacji przez Ministerstwo Infrastruktury.
