20 czerwca br. w Parlamencie Europejskim odbyła się konferencja pt. „Modelowanie przyszłej wspólnej polityki rolnej”, w której udział wziął Prezes KRIR Wiktor Szmulewicz, Delegat Małopolskiej Izby Rolniczej do KRIR Jan Marek Lenczowski oraz Dyrektor Biura KRIR Katarzyna Szczepaniak. Konferencję otworzył Luis Manuel Capoulas Santos sprawozdawca z ramienia Parlamentu Europejskiego . Następnie głos zabrał Prezes KRIR Wiktor Szmulewicz. Prezes KRIR przypomniał obecnym na konferencji że praca w sektorze rolnictwa jest coraz mniej opłacalna, a 2/3 obecnych dochodów rodzin rolniczych pochodzi z dopłat bezpośrednich. Podkreślił tym samym jak ważne miejsce mają płatności bezpośrednie w dyskusjach na temat WPR . Następnie Prezes KRIR odniósł się do „zazieleniania”, który jest nowym elementem w reformie WPR mówiąc że „rolnicy nie są przeciwni „zazielenianiu” ale nie zgadzają się z podejściem Komisji , która uwzględniła jedynie „zielony” aspekt rozwiązań, przy całkowitym pominięciu aspektu „wzrostu””. Według Prezesa Szmulewicza instrumenty „zazieleniania” nie mogą osłabiać zdolności produkcyjnych rolnictwa i tym samym ich konkurencyjności, rolnicy powinni również mieć możliwość wyboru między instrumentami, ponieważ narzucanie takich samych instrumentów nie jest produktywne i nie pozwoli na osiągnięcie korzyści środowiskowych. Płatności z tytułu „zazieleniania” nie powinny być związane z płatnościami bezpośrednimi. Prezes Szmulewicz podkreślił z zadowoleniem, że nowy podział płatności zmierza w dobrym kierunku, ponieważ należy zapewnić równe i sprawiedliwe traktowanie wszystkich rolników, biorąc pod uwagę, że pracują w różnych warunkach. Następnie Prezes KRIR przeszedł do omówienia w kilku zdaniach reformy dotyczącej II filaru, która jego zdaniem jest ukierunkowana na realizację celów związanych z: efektywnym wykorzystaniem zasobów, prowadzeniem gospodarki odpornej na zmiany klimatu, oraz zrównoważona i wydajna produkcja. Prezes KRIR w swoim wystąpieniu skrytykował jednak fakt, iż nie opracowano nowych instrumentów mających sprostać tym nowym wyzwaniom. Apelował tym samym o instrumenty promujące skuteczne wykorzystanie zasobów, które będą korzystne dla środowiska a jednocześnie ograniczą koszt ponoszony przez rolników jak również obciążenia administracyjne związane z wprowadzeniem nowych elementów do WPR.
Kolejnym gościem zabierającym głos był Lucas Van Dessel członek CEJA. Jego zdaniem sprawa współfinansowania innowacji w gospodarstwach prowadzonych przez młodych rolników jest bardzo ważna. Uważa on, że młodzi rolnicy mają wielkie trudności w zdobyciu odpowiednich kredytów pomocnych modernizacji gospodarstw. Często młodzi rolnicy są zaangażowani w rozwój ekologiczny rolnictwa i podejmują wysiłek, aby ich produkcja nie zanieczyszczała środowiska. Jeśli chodzi o II filar Lucas Van Dessel podkreślił, że młodzi rolnicy są pozytywnie nastawieni do zrównoważonego rolnictwa i innowacji, potrzebują jednak mocnych instrumentów, aby ich projekty mogły być realizowane. Wyraził obawę wobec elementu „zazieleniania”, który jego zdaniem spowoduje, że rolnictwo będzie bardziej złożone.
Następnie głos zabrał Pan Luis Manuel Capoulas Santos. Mówił on o złożoności reformy WPR. Według niego praca nad kompromisem jest bardzo ważna i bardzo trudna. Redystrybucja budżetowa jest w centrum tej reformy. Jego zdaniem konwergencja jest niezbędna i powinna być przyjęta przez wszystkie kraje członkowskie. Drugim elementem bardzo ważnym w tej reformie jest aspekt „środowiska”, który jest nowym faktorem w reformie WPR. Zaproponował on w sprawozdaniu, aby gospodarstwa poniżej 20ha nie były objęte elementem „zazieleniania”. Ma to jego zdaniem dwa cele. Jeden dotyczący uproszczenia a drugi dotyczący nie obciążania administracyjnego małych gospodarstw.
Kolejnym gościem, który zabrał głos był Michel Dantin, sprawozdawca ds. Wspólnej Organizacji Rynkowej produktów rolnych. Jego zdaniem głównym celem i wyzwaniem jest organizacja wspólnego rynku, bezpieczeństwo i stabilizacja cen surowców na rynku europejskim. Program ten musi brać pod uwagę nie tylko kryzysy i ryzyka różnego typu ale również różną rzeczywistość rynkową w krajach członkowskich. Według Michela Dantin skutki wszystkich wyżej wymienionych czynników sprawczych, które mogą dotknąć rolników mogą również odbić się na innych częściach łańcucha żywnościowego. Na przykład podniesienie cen o 1% jakiegokolwiek produktu żywnościowego prowokuje szok dla konsumenta i nawet jeśli ta cena po jakimś czasie wróci do normy, to konsument nie szybko wróci do tego produktu. W rolnictwie sektor rybołówstwa jest narażony na taką huśtawkę cenową, w związku z tym powinien on być chroniony i lepiej kontrolowany dzięki kontraktom. Taką rolę mogą spełniać organizacje profesjonalne, które pomagają rolnikom i chronią rynek podaży i popytu. Dzięki nim można również poprawić politykę jakości, organizując rolników, przedstawiając ich opinie i ich potrzeby. Kontraktualizacja daje informacje na temat jakości i ilości produkcji. Ogniwo handlowe w łańcuchu żywnościowym jest bardzo zorganizowane.
Kolejnym gościem zabierającym głos był Giovanni La Via sprawozdawca ds. finansowania, zarządzania i monitoringu WPR. Rozpoczął on swoje wystąpienie mówiąc po krotce o trwających negocjacjach w Parlamencie Europejskim i Radzie Europejskiej na temat ram budżetowych i realizacji finansowych. Parlament Europejski rozpoczął jednocześnie dyskusję na temat uproszczeń w WPR. Zdaniem Giovanni La Via aktualny system musi być uproszczony, aby dać rolnikom więcej czasu na uprawianie ziemi. Trzeba również wziąć pod uwagę, że duże obciążenie administracyjne powoduje również duże ryzyko popełnienia błędów przez rolnika w czasie wypełnienia dokumentów lub na przykład oznaczaniu zwierząt. Jego zdaniem istotne jest wprowadzenie systemu ostrzegania, ponieważ często rolnicy popełniają błędy a nie działają niekorzystnie z wyboru. Z tego powodu system sankcji również powinien być uproszczony. Sankcje nie powinny obejmować płatności podstawowej. Horyzontalne rozporządzenia i uproszczenia muszą być spójne i łatwo zrozumiale. Wszyscy posłowie w Parlamencie są zdania, iż jest już wiele zasad i reguł. Musza one być jasne i zrozumiałe, dotyczy to zarówno nowego elementu dotyczącego „zazieleniania” jak i instrumentów rolno-środowiskowych. Instrumenty muszą być dobrze zdefiniowane i dostosowane do warunków każdego z krajów członkowskich. Zasady wzajemnej zgodności nie są regułami trwałymi, a rolnicy wymagają przejrzystych zasad i zabezpieczeń. Pan Giovanni Da Via zakończył prezentację tematem „zazieleniania” mówiąc, że różne warunki klimatyczne w krajach członkowskich powodują różne zarządzanie glebami i ten element powinien być wzięty pod uwagę w nałożeniu obowiązku na rolników uprawy trzech różnych gatunków roślin.
Ostatni głos zabrał Georg Haeusler, przedstawiciel gabinetu Daciana Ciolosa - komisarza ds. rolnictwa. Jego przemówienie dotyczyło elementów „zazieleniania”, definicji młodego rolnika, konwergencji i płatności historycznych jak również wspólnej organizacji rynku (WOR). Jeśli chodzi o definicję młodego rolnika, Komisja Europejska jest bardzo aktywna i prowadzi aktualnie debaty na ten temat. Element „zazieleniania” zdaniem Pana Haeuslera powinien obejmować wszystkich rolników bez wyjątku z wzięciem pod uwagę możliwości ekwiwalencji. Równoważny element zastępczy nie może być jednak kamuflażem po to, aby polityki rolnej nie reformować i nie aplikować elementu „zazieleniania”. Zbyt wiele otwartych instrumentów może być trudne do kontrolowania i trudne do zaaplikowania. System wskaźników może być dobry w celu rozwiązania nie tylko skutków, ale również celów zrównoważonego rozwoju. Jeśli chodzi o konwergencję i płatności historyczne przedstawiciel gabinetu Daciana Ciolosa przedstawił zdanie Komisji, która jest za podtrzymaniem płatności historycznych i przedłużeniem czasu konwergencji wewnętrznej.
Małgorzata Verset - Biuro KRIR w Brukseli
